خط مشی ها
خط مشی کتابخانه بیمارستان بهار
مقدمه
خط مشی هر کتابخانه به منزله سندی است که به بسیاری از پرسش های مدیریتی یک کتابخانه در بلند مدت و کوتاه مدت پاسخ می دهد. یک مدیر کتابخانه همواره در شرایط تصمیم گیری قرار دارد و خط مشی کتابخانه می تواند پاسخ های روشنی را در بسیاری از موقعیت ها فراهم آورد.
با در نظر گرفتن اینکه اهداف و خط مشی کلیه کتابخانه های تابعه باید پیش از هر چیز در راستای اهداف و برنامه‌های سازمان متبوع خود باشد، خط مشی این کتابخانه نیز به منظور تبیین معیارها و اهداف مجموعه سازی، سازماندهی منابع، ایجاد خدمات لازم برای تامین نیازها و مدیریت کلان کتابخانه تدوین شده است که بدین طریق کتابخانه می تواند با وجود تغییرات در مدیریت و نیروی انسانی کتابخانه و سازمان متبوع با چشم اندازی مناسب و مدون به روند پیشرفت و تحول خود با اتکای بر این خط مشی ادامه داده و از نفوذ سلیقه ها و دیدگاههای غیراصولی افراد در امور کتابخانه جلوگیری بعمل آورد.
علیرغم مشکلات و موانع موجود و حاکم بر کتابخانه های سازمان متبوع، در تعیین و تدوین خط مشی این کتابخانه سعی گردیده است تا وضعیت و امکانات آن با استانداردهای لازم و موجود نزدیک و منطبق گردیده و مسئولین امر با در نظر گرفتن این معیارها روندی رو به رشد را برای کتابخانه فراهم آورند. همچنین باید در نظر داشت که مدیر کتابخانه موظف است بر اجرای دقیق و به کارگیری این خط مشی نظارت نموده و از طریق آن نسبت به اصلاح و برنامه ریزی خدمات کتابخانه اقدام نماید.
با توجه به وجود تغییر و تحول در سیاست های سازمان متبوع در جهت توسعه و ارتقای خدمات خود، خط مشی کتابخانه نیز می بایست هر چهار سال یکبار توسط مدیر کتابخانه مورد بررسی و بازنگری قرارگیرد و در این بازبینی ها امکانات موجود، منابع و خدمات کتابخانه نیز در پرتو رسالت و هدف های کتابخانه ارزیابی شود تا بدین طریق اساس و بستر برنامه ریزی آینده فراهم آید.
رسالت و اهداف
کتابخانه بیمارستان بهار به عنوان یک کتابخانه بیمارستانی در راستای پیشبرد اهداف و برنامه های آموزشی ، پژوهشی و فرهنگی دانشگاه با بهره گیری از حمایت های این بیمارستان و معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شاهرود به ارائه خدمات کتابخانه ای و اطلاع رسانی می پردازد. این کتابخانه وظیفه دارد نسبت به شناسایی و تأمین نیازهای اساتید، دانشجویان و سایر کابران تحت پوشش خود و ارتقاء سطح آموزشی و پژوهشی دانشگاه، تلاش نموده و از طریق توسعه و استاندارد سازی خدمات و امکانات خود، بستر و محیط مناسب را برای کاربران فراهم آورد. همچنین کتابخانه بیمارستان بهار وظیفه خود می داند که موجبات پیشرفت علمی ، آموزشی و فرهنگی دانشگاه را فراهم آورده و از تلاشها و برنامه های دانشگاه در زمینه ارتقای فرهنگ سلامت جامعه و امور فرهنگی دانشگاهیان حمایت نموده و در این زمینه مشارکت فعال داشته باشد. لذا کتابخانه مصمم است با تعالی امکانات و خدمات خود و با ایجاد محیطی مناسب، ضمن توسعه خدمات به کاربران و سایر ذینفعان و جلب رضایت آنان ، روند بهبود مستمر خدمات و امکانات کتابخانه را تحقق بخشیده و به عنوان غنی ترین و فعال ترین کتابخانه در زمینه پزشکی (اطفال، زنان، اورژانس) مامایی، پرستاری و سایر موضوعات وابسته مطرح گردد و نسبت به تأمین منابع و اطلاعات مورد نیاز مراجعین به طور مؤثر و سازنده اقدام نماید.
مجموعه سازی
کتابخانه بیمارستان بهار از نوع کتابخانه های بیمارستانی بوده که می بایست موضوعات زیر را به عنوان معیار انتخاب منابع و مجموعه سازی خود تحت پوشش قرار دهد:
۱- پزشکی با تاکید بر زیرشاخه های اطفال، زنان، داخلی، اورژانس ۳- مامایی ۴- پرستاری ۵- علوم آزمایشگاهی ۶- رادیولوژی 7- هوشبری 8- اتاق عمل 9- بهداشت باروری 10- فوریتهای پزشکی
جامعه استفاده کنندگان
کلیه افرادی که در چارچوب آیین نامه مصوب کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی شاهرود ، ارائه خدمات به آنان مجاز شمرده شده است، کتابخانه بیمارستان نیز به آن افراد ارائه خدمات دارد.
لذا این کتابخانه دانشجویان و اساتید کلیه رشته های دانشگاه علوم پزشکی شاهرود را از کاربران اصلی خود می داند و در ارائه خدمات، مجموعه سازی و تعیین اولویت ها این دسته از کاربران را مورد توجه ویژه قرار خواهد داد. همچنین کتابخانه بهار به منظور تعیین و پیشبرد اهداف و برنامه های خود، کلیه کاربران و ذینفعان خود را به تفکیک زیر بیان می نماید:
پزشکان و اساتید
پرستاران
ماماها
مدیران و کارکنان اداری
کادر آموزشی شاغل در بیمارستان ؛
و دانشجویان کلیه رشته های دانشگاه علوم پزشکی شاهرود ؛
کتابخانه بیمارستان بهار با شناسایی و تفکیک استفاده کنندگان بالقوه و بالفعل خود تلاش می نماید تا نیاز ها و خواسته های جامعه استفاده کنندگان خود را متناسب با نیازهای آموزشی و پژوهشی آنها برآورده ساخته و می کوشد تا به نحوی شایسته زمینه لازم را برای رشد علمی و بهبود مهارتهای تخصصی کاربران فراهم آورد . با این وجود رسالت مجموعه سازی کتابخانه بر مبنای تاکید بر تامین منابع مورد نیاز اعضای فعال و ذی نفعان اصلی کتابخانه خواهد بود.
سفارش و گردآوری
مسئولیت اصلی انتخاب و تهیه منابع، با مدیر کتابخانه بوده که نظارت بر فرایند مجموعه سازی و ارزیابی سفارشات کتابخانه را نیز بر عهده خواهد داشت. در روند سفارش و گردآوری منابع می بایست میان تعداد منابع و موضوعات کتابخانه تعادل ایجاد نمود. در این راستا پیشنهادات و سفارشات اساتید، دانشجویان و کارکنان واحد مربوطه جمع آوری گردیده و در روند تهیه و انتخاب منابع ترتیب اثر داده خواهد شد.همچنین کتابخانه می بایست در سفارش و گردآوری منابع خود، منابع الکترونیکی مورد نیاز کاربران را نیز مد نظر قرار دهد.
خدمات عمومی کتابخانه
در کتابخانه وقت استفاده کنندگان ارزشمند بوده و لازم است که کتابدار حداکثر تلاش خود را برای تسریع در روند خدمت رسانی به مراجعین انجام دهد تا بتوان از اتلاف وقت ایشان جلوگیری بعمل آورد.
کتابخانه با بکارگیری سیستم قفسه باز و نرم افزار کتابخانه ای امکان سهولت بازیابی و دسترسی به منابع را فراهم آورده و مجموعه کتب کتابخانه به شرح زیر سازماندهی و بازیابی می شوند:
۱- کتب تخصصی و پزشکی براساس نظام رده بندی NLM
۲- کتب عمومی و غیر پزشکی براساس نظام رده بندی کنگره ( LC )
کتابخانه می بایست در آینده با ایجاد بخش سمعی و بصری به جمع آوری و طبقه بندی مواد الکترونیک و تجهیزات صوتی و تصویری پرداخته و همگام با پیشرفتهای تکنولوژی و نیازهای روز، دامنه خدمات خود را در این زمینه گسترش داده و خدمات الکترونیکی خود را بهبود بخشد.
استفاده رایگان از خدمات الکترونیک، منابع اطلاعاتی و سمعی و بصری منحصر به کاربران سازمان متبوع می باشد که اساتید و دانشجویان پزشکی در اولویت اینگونه خدمات قرار خواهند گرفت.
کتابخانه بیمارستان موظف به پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی کارکنان در چارچوب پیشبرد امور کاری منطبق با وظایف محوله ایشان بوده و به طور کلی از ارائه هرگونه خدمات کتابخانه ای به مراجعین در راستای اهداف و نیازهای شخصی معذور خواهد بود.
امانت
پویایی و کارآمدی هر کتابخانه مستلزم ارائه خدمات مناسب به مراجعین بوده و به عبارتی هویت هر کتابخانه نزد کاربران با ارائه خدمات آن شناخته می شود که بیشترین تبلور این خدمات در قسمت امانت کتابخانه می باشد. لذا این کتابخانه بر خود لازم می داند که با پرهیز از اعمال سلیقه شخصی و تبعیض در سیستم امانت خود ، در جهت بهبود و سهولت سرویس دهی در میز امانت تلاش نموده و با پیگیری منظم دیرکرد ها و نیز کامپیوتری نمودن میز امانت ، این امکان را فراهم آورد. همچنین کتابخانه با تهیه آمارهای لازم از میز امانت می بایست مشکلات موجود را بررسی و مرتفع نموده و نیز بر روند پیشرفتها و کمبودها آگاهی یابد و نسبت به افزایش ضریب امانت و اعضای فعال کتابخانه اقدام نماید.
وجین
وجین کتب و منابع بر اساس آئین نامه تصویب شده وجین کتابخانه مرکزی و کتابخانه های تابعه دانشگاه علوم پزشکی شاهرود انجام میگردد.
اهداء
منابعی که به کتابخانه اهداء می شوند جزو اموال و منابع کتابخانه به شمار می روند و اهدا کننده نمی تواند هیچگونه شرط یا محدودیتی را در حین اهداء منابع به کتابخانه تحمیل نماید. همچنین کتابخانه می تواند منابعی را که برای مجموعه لازم و مفید نیست نپذیرد و یا از مجموعه کتابخانه خارج و وجین نماید. همچنین کتابخانه صرفاً آن دسته از منابع اهدایی را می پذیرد که به وضوح در چارچوب خط مشی انتخاب و مجموعه سازی کتابخانه باشد.
با توجه به اینکه منابع اهدا شده توسط مراجعین اغلب غیر تخصصی و عمومی می باشد لذا می بایست در چارچوب اهداف و نیازهای زیر کتب اهدایی مورد پذیرش مسئول کتابخانه قرار گرفته و به مجموعه افزوده گردد:
۱- کمک به تأمین سلامت و بهداشت روانی جامعه استفاده کنندگان
۲- ترویج فرهنگ و ارزشهای اسلامی جامعه
۳- کمک به بالا بردن سطح آگاهی افراد نسبت به مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
۴- منظور نمودن منابع غیر درسی و کمک آموزشی برای کتابخانه
۵- ترویج و تقویت فرهنگ مطالعه و سواد سلامت
۶- ارتقای مهارتهای زندگی و شغلی کاربران