کلام عشاق در ماه مبارک رمضان

علامه طباطبایی (رضوان الله علیه):
تقوا تنها از راه روزه و خودداری از شهوات، به دست می آید…چون کسی که خدا را در دعوتش به اجتناب از خوردن، نوشیدن و عمل جنسی که امری مباح است، اجابت می کند، قهراً دراجابت دعوت به اجتناب از گناهان و نافرمانی ها، شنوا تر و مطیع تر خواهد بود؛ این است معنای آن که فرمود: «لعلکم تتقون».

شهید مطهری:
بستن دهان از غذای حلال، برای این است که انسان در آن سی روز، تمرین کند که زبان خود را از گفتار حرام، ببندد؛ غیبت نکند؛ دروغ نگوید و فحش ندهد.
تهمت زدن، هم رذیلت دروغ گفتن را دارد و هم رذیلت غیبت کردن را؛ چون آدمی که غیبت می کند، راست می گوید و بدگویی می کند و آدمی که تهمت می زند، در آن واحد، هم دروغ می گوید و هم غیبت می کند؛ یعنی دو گناه کبیره را با یکدیگر انجام می دهد.

آیت الله جوادی آملی:
برخی تناسب نزول قرآن و روزه را چنین ترسیم کرده اند: چون قرآن که بزرگ ترین آیات ربوبی است، در این ماه نازل شد، روزه که بزرگ ترین آیات عبادی است، در این ماه واجب شد.
کم خوری و رعایت اعتدال، از بهترین راه های طی مسیر کمال است؛ چنان که پرخوری از بزرگ ترین موانع کمال به شمار می آید. ممکن نیست انسان به صرف درس خواندن و پرداختن به یک سلسله الفاظ و نقوش مکتوب و امواج ملفوظ، به نورانیت علم که امری ماورای طبیعی و مجرد است، راه یابد. زیرا محال است امری مادی، موجب پیدایش امری مجرد شود.

معلم حقیقی، نه کتاب نویس است و نه گوینده. کتاب و استاد و درس، همگی معدات و مقدمات خوبی برای تحقق یافتن علمند. عمده سالک بودن، کم خوری و دوری از پرخوری و بدخوری است که انسان را به مشاهده ملکوت عالم می رساند.

اهل سیر و سلوک، حساب ها را از ماه مبارک رمضان تا ماه مبارک بعد، بررسی می کنند که ماه مبارک گذشته، چه درجه ای داشته و امسال در چه درجه ای هستند.

آیت الله بهجت:
جهت دعا این امور لازم است: الف. ثنا و تعظیم وتمجید ساحت مقدس حضرت حقّ تبارک و تعالی. ب. اقرار به گناهان و اظهار ندامت از آن که تقریباً به منزلة توبه یا ملازم آن است. ج. صلوات بر محمد و آل محمد که واسطة فیض هستند. د. بُکاء و گریه و اگر نشد، تباکی [خود را وادار به گریه نمودن]؛ ولو خیلی مختصر. هـ. بعد از اینها، درخواست حاجت که در این صورت، برآورده شدن حاجت، برو برگرد ندارد... البته اگر این مطالب در سجده باشد، مناسب تر است.

 آیت الله جوادی آملی:
رسول خدا (ص) در آخرین جمعه ماه شعبان خطبه‌ای ایراد فرمودند که: «یا ایها الناس إن انفسکم مرهونة بأعمالکم ففکوها باستغفارکم» - مردم! شما آزاد نیستید؛ در قفس هستید. و نمی‌دانید که در قفس هستید. گناهانتان شما را در قفس زندانی کرده است. در ماه مبارک رمضان، با استغفار، خود را آزاد کنید.»

-انسان گناهکار بدهکار است و بدهکار باید گرو بسپرد. اینجا خانه و زمین را به عنوان گرو قبول نمی‌کنند؛ بلکه جان را به گرو می‌گیرند. آن که می‌گوید من هر چه بخواهم می‌کنم، هر جا بخواهم می‌روم و هر چه بخواهم می‌گویم، او اسیر است؛ آزاد نیست. گرفتار هوس و آز، برده است نه آزاد.
هیچ ارزشی در اسلام به اندازه ارزش آزادی نیست. علی علیه‌السلام می‌فرماید: «من ترک الشهوات کان حراً» - آزاد کسی است که شهوت‌هایش را ترک کند.

معصومین علیهم‌السلام در بسیار از کلمات به ما آموختند که آزاد بشوید. آزاد شدن از دشمن بیرونی چندان مهم نیست، آزاد شدن از دشمن درونی مهم است.
راه تشخیص بنده مؤمن یا آزاد بودن این است که اگر به دلخواه خود عمل می‌کنیم، معلوم می‌شود در قفس آز و طمع زندانی هستیم؛ و اگر به خواسته خدای سبحان عمل کنیم، آزاد هستیم. انسان آزاد به غیر خدا نمی‌اندیشد.
از برجسته‌ترین وظایف در ماه مبارک رمضان آزاد شدن و رهیدن است. انسان باید این قفس‌ها و میله‌های پولادین را که با دست خود ساخته است را بشکند.

میرزا جوادآقا ملکی تبریزی (ره):
عارف کامل و استاد بزرگ اخلاق، میرزا جوادآقا ملکی تبریزی درباره تلاوت قرآن و دعا و ذکر در ماه رمضان در توصیه ای می فرمود: «از کارهای مهم در این ماه، قرائت قرآن و دعا و ذکر است که باید از هر کدام مقدار معین انتخاب و در هر روز انجام شود. در این انتخاب، اولویت با مواردی است که باعث افزایش نشاط انسان برای عبادت گردیده و در قلب او، فکر و نوری به وجود می آورد.»

آیت الله مصباح یزدی (ره):
آب آثار و برکات زیادی دارد و سرچشمه حیات به شمار می اید «وَجَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ» در میان مواد طبیعی هیچ چیز همچون آب آلودگی ها را از بین نمی برد. بهترین، راحت ترین و مفیدترین وسیله برای شست وشو و زدودن آلودگی ها و کثافات آب است. ماه رمضان نیز ماه طهور نامیده شده است. ماهی که آلودگی ها را از بین می برد. بیش تر مردم در ماه های سال آلودگی هایی پیدا می کنند. آلودگی هایی که انسان را از خدا دور می کند یعنی گناه. براساس حکمت و تدبیر الهی ماه رمضان در میان ماه ها این خاصیت را یافته که مردم وقتی در این ماه احکام شرع را رعایت کنند و احترام آن را نگه دارند از آلودگی ها پاک می شوند. روزه، تلاوت قرآن و دعاهایی که در این ماه خوانده می شود باعث ریزش گناهان و تمیز شدن روح انسان از آلودگی ها می شود. به ویژه آن که انسان اگر بتواند موفق به توبه و استغفار شود از تمام آلودگی ها پاک می شود.
هیچ عبادتی مثل روزه ویژگی پاک کردن و تمیز کردن را ندارد. در روایت داریم که می فرماید: «اَلصُّومُ لی وَ اَنَا اُجزی به» خدا می فرماید: روزه برای من است. نمی فرماید نماز برای من است، هم چنان که می فرماید در زمین کعبه خانه من است، در ماه های سال، ماه رمضان ماه من است، در بین عبادات هم می فرماید، روزه برای من است. نماز برای شما و حج برای جامعه. اما روزه برای من است. شاید راز آن این باشد که هیچ عبادتی به اندازه روزه انسان را از وابستگی به دنیا جدا نمی کند. روزه آدم را وارسته و پاک می کند. سنگ ها را از پای انسان باز و مرغ دل را آماده پرواز می کند. در هیچ عبادتی جز روزه این حالت برای انسان به وجود نمی اید. کسانی که آداب روزه را درست رعایت کنند، لذت هایی از حالت سبکی روح می برند که از هیچ عبادتی برده نمی شود