اطلاعیه شماره ۱۳۸ دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت:هشدار در خصوص نکات مصرف داروی تزریقی دوبوتامین

معرفی داروی دوبوتامین ( Dobutamine) دارویی است که در درمان شوک قلبی (در نتیجه پرفیوژن ناکافی بافت) و نارسایی شدید قلبی استفاده می‌شود. همچنین ممکن است در انواع خاصی از تست‌های استرس قلبی استفاده شود. این دارو تنها به صورت IV، به صورت تزریق داخل ورید یا داخل استخوانی به صورت انفوزیون مداوم داده می‌شود. مقدار دارو باید با اثر مطلوب تنظیم شود. شروع اثرات معمولاً در عرض ۲ دقیقه دیده می‌شود. نیمه عمر آن دو دقیقه است. این دارو کوتاه مدت تجویز می‌شود و تا ۷۲ ساعت در بیمارستان ادامه نمی‌یابد.

عوارض جانبی رایج عبارتند از ضربان قلب سریع، ضربان قلب نامنظم و التهاب در محل تزریق استفاده در افراد مبتلا به تنگی زیرآئورت هیپرتروفیک ایدیوپاتیک توصیه نمی‌شود. این دارو در درجه نخست با تحریک مستقیم گیرنده‌های β۱ عمل می‌کند، که قدرت انقباضات قلب را افزایش می‌دهد و منجر به اثر یونوتروفیک مثبت می‌شود. معمولاً تأثیر کمی بر ضربان قلب افراد دارد.
_________________________________________________________________________________________

به اطلاع می‌رساند، دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت، گزارش‌هایی مبنی بر وقوع عوارض ناخواسته به دنبال مصرف فرآورده تزریقی دوبوتامین در هنگام انجام استرس تست اکوکاردیوگرافی دریافت نموده که عمدتا بروز آریتمی قلبی در بیماران بوده‌است.

لازم به ذکر است که با به‌کارگیری نکات ایمنی توصیه شده در منابع علمی و راهنمای مصرف فرآورده، احتمال وقوع عارضه ناخواسته در بیماران کاهش می‌یابد.

در همین راستا جهت کاهش بروز عوارض آریتمی قلبی به دنبال مصرف فرآورده تزریقی دوبوتامین در هنگام انجام استرس تست اکوکاردیوگرافی بایستی به موارد زیر پیش از تزریق توجه کافی داشت:

• موارد منع مصرف قبل از انجام تست استرس: بیماران با انفارکتوس میوکارد اخیر (کمتر از ۲ تا ۴ روز)، آنژین ناپایدار، تنگی شدید آئورت، تاکی آریتمی های دهلیزی با پاسخ بطنی کنترل نشده، سابقه قبلی تاکیکاردی بطنی، فشار خون کنترل نشده (بیش از ۱۱۰/۲۰۰ میلی متر جیوه) و دایسکشن آئورت یا آنوریسم بزرگ آئورت

• بیماران مبتلا به نارسایی قلبی جبران نشده را از نظر آریتمی ها به دقت تحت نظر داشته باشید؛ در این بیماران، مرگ ناگهانی قلبی مشاهده شده است.  قبل از شروع دارو، از کنترل ضربان بطنی در فیبریلاسیون/ فلاتر دهلیزی اطمینان حاصل کنید؛ ممکن است میزان پاسخ بطنی را افزایش دهد.

• تاکیکاردی و اکتوپی بطنی: این عوارض وابسته به دوز هستند و بایستی دوز مناسب برای هر بیمار تزریق شود.

• عدم تعادل الکترولیتی: پیش از شروع تزریق و در طول درمان باید اختلالات الکترولیتی، به ویژه هیپوکالمی، هیپومنیزمی اصلاح شوند تا خطر آریتمی به حداقل برسد.

• ایسکمی فعال میوکارد/ انفارکتوس میوکارد اخیر: این دارو در بیماران با ایسکمی فعال میوکارد یا انفارکتوس میوکارد اخیر باید با احتیاط استفاده شود.                                                                       منبع: UpToDate   2025