معرفی ام _ آر _ آی

آشنایی با روش تصویربرداری MRI

ام_آر_آی یا روش تصویربرداری با تشدید مغناطیس (Magnetic Resonance Imaging (MRI یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است. با استفاده از این روش میتوان تصویر بافت های درونی بدن را دید و از آن طریق مشکلات و بیماری های اعضاء بدن را تشخیص داد.

همانطور که میدانیم در روش های تصویر برداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده و یا سی تی اسکن بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه یونیزه کننده قرار میگیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد میتواند موجب اشکالاتی در کارکرد سلول ها شود. ولی در ام_آر_آی از اشعه ایکس استفاده ای نمیشود و بنابراین نسبت به رادیوگرافی و سی تی اسکن بسیار کم ضررتر است.

طرز کار ام_آر_آی چیست؟

امواج مورد استفاده در ام_آر_آی از جنس امواج رادیویی و مغناطیسی هستند که ضرری برای بدن ندارند. ام_آر_آی از این واقعیت فیزیکی استفاده میکند که پروتون هایی که در هسته اتم ها قرار گرفته اند مانند کره زمین در حول محور خود با سرعت زیادی میچرخند و در نتیجه یک میدان مغناطیسی در اطراف خود تشکیل میدهند. در ام_آر_آی بیمار در یک میدان مغناطیسی بسیار قوی قرار میگیرد. این میدان موجب میشود محور چرخش پروتون های هسته اتم ها در تمام بافت های بدن (بخصوص پروتون هایی که در هسته مولکول آب قرار دارند) در امتداد خطوط میدان مغناطیسی ام_آر_آی قرار گیرند.

سپس امواج رادیویی خاصی(پالس RF) توسط کویل های فرستنده به سوی بدن بیمار فرستاده میشود. این امواج که بصورت پالس فرستاده میشوند موجب میگردند تا محور چرخش پروتون ها کمی تغییر کند. با اتمام پالس RF، محور چرخش پروتون مجددا در امتداد خطوط میدان مغناطیس برمیگردد. این برگشت موجب ایجاد یک سیگنال میشود که توسط کویل های گیرنده ام_آر_آی دریافت شده و به کامپیوتر آن ارسال می گردند. در این کامپیوتر امواج دریافت شده به سرعت تحلیل شده و سپس تصاویری براساس این تحلیل ها ساخته میشود.یکی از نقاط تمایز این روش با سی تی اسکن در این است که در ام_آر_آی تصاویر بافت های نرم مانند غضروف، تاندون، لیگامان، عصب و رگ ها بسیار واضح و دقیق دیده میشوند و این روش تصویربرداری بخصوص برای تشخیص بیماری های این بافت ها مفید است.

آیا ام_آر_آی روش خطرناک یا بی خطری است؟

در صورتی که اصول ایمنی رعایت شوند ام_آر_آی روش تصویربرداری بسیار ایمن و کم خطری است. انجام ام_آر_آی کاملا بدون درد است و عارضه کوتاه مدت یا بلند مدت شناخته شده ای ندارد.همانطور که ذکر شد ام_آر_آی از یک میدان مغناطیسی بسیار پرقدرت استفاده میکند. در صورتی که اشیاء فلزی در این میدان مغناطیسی قرار گیرند حرکت میکنند. حرکت این اشیاء میتواند موجب آسیب به بیمار شود. پس در اطاق ام_آر_آی نباید هیچ جسم فلزی باشد. اگر بیمار وسیله فلزی با خود دارد باید آن را خارج از اطاق ام_آر_آی از خود جدا کند. ساعت، جواهرات و بعضی از قسمت های لباس ها فلزی هستند. اگر بیمار قبلا جراحی شده و از گیره های فلزی بر روی رگ های او استفاده کرده اند انجام ام_آر_آی برای وی خطرناک است چون گیره فلزی میتواند در میدان مغناطیسی ام_آر_آی حرکت کند.گلوله های فلزی یا ترکش در بدن بیمار هم میتواند همین مشکل را ایجاد کند. در کسانی که از سمعک استفاده میکنند و یا در کسانی که پیس میکر قلبی دارند امواج مغناطیس ام_آر_آی میتواند در کارکرد این دستگاه ها ایجاد اختلال کند. لباسی که بیمار به تن دارد نباید هیچ قسمت فلزی داشته باشد. بعضی دکمه ها و گیره ها فلزی هستند.

اجسام زیر نباید به داخل اتاق ام_آر_آی بیایند

پول یا کارت اعتباری
اجسام الکترونیک مانند تلفن همراه
سمعک
ساعت یا جواهرات
کلید، سکه و یا قلم
گیره های مو
لباس هایی که حاوی دکمه، گیره، قلاب، زیپ و یا نخ هایی باشند که در آنها فلز وجود داشته باشد
کفش و یا کمربند

برای اطمینان از وارد نشدن اجسام فلزی به اطاق ام_آر_آی معمولا از بیمار میخواهند تا تمام لباس های خود را خارج کرده و یک دست لباس طبی یک بار مصرف به وی داده تا بر تن کند. سپس بیمار بدون هیچ چیز دیگری وارد اطاق ام_آر_آی میشود. با این وجود ممکن است به هر دلیلی اشیاء فلزی درون بدن بیمار باشند. پس از هر بیماری که قصد انجام ام_آر_آی دارد در مورد وجود اجسام زیر در بدن وی از او سوال میشود

پیس میکر
دفیبریلاتور قلبی
نورواستیمولاتور کلیپ یا گیره آنوریسم
پیچ و پلاک یا دیگر اجسام فلزی که برای درمان شکستگی استخوان بکار رفته اند
وسایل تزریق اتوماتیک دارو
اجسام فلزی خارجی که قبلا در بدن وارد شده اند بخصوص در چشم
تیر یا ترکش در بدن
تاتو
گیره فلزی دندان
بعضی از انواع آی یو دی
پچ های دارویی حاوی فلز

ام_آر_آی چگونه انجام میشود

دستگاه ام_آر_آی معمولا به شکل یک اتاقک کوچک است که تونلی در درون آن وجود دارد. تختی در جلوی این تونل قرار دارد که میتواند به درون آن حرکت کند.برای انجام ام_آر_آی بیمار روی تخت دراز میکشد و سپس به داخل تونل میرود. در مدت انجام تصویربرداری تخت بیمار در داخل تونل حرکت میکند. مدت تصویربرداری با ام_آر_آی طولانی تر از سی تی اسکن است. این مدت معمولا بین 10 تا 20 دقیقه است.گاهی ممکن است این مدت تا یک ساعت هم طول بکشد. بیمار در مدت کار کردن دستگاه باید آرام و بیحرکت باشد. حرکت بیمار موجب میشود تا تصویر بدست آمده محو و غیر دقیق باشد.در حین انجام ام_آر_آی بیمار میتواند به راحتی تنفس کند. البته ممکن است در لحظاتی تکنیسن از بیمار بخواهد تا چند لحظه نفس خود را نگه دارد.

در حین انجام ام_آر_آی ممکن است صداهای بلندی از دستگاه شنیده شود که طبیعی است و نباید موجب نگرانی بیمار شود. ممکن است قبل از انجام ام_آر_آی بر روی گوش های بیمار گوشی گذاشته شود تا صدای کمتری به گوش وی برسد.

ممکن است قبل از انجام ام_آر_آی دارویی به بیمار تزریق شود. اگر بیمار به بعضی داروها حساسیت دارد حتما قبل از تزریق دارو باید آن را به اطلاع پرسنل پزشکی حاضر در اطاق ام_آر_آی برساند. اگر بعد از تزریق بیمار احساس بدحالی کرد باید آن را فورا به پرسنل پزشکی اطلاع دهد.

انواع ام – آر - آی

ام_آر_آی انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر است:

ام_آر_آی مغز و نخاع
ام_آر_آی قلب و عروق خونی
ام_آر_آی ارگان‌های داخلی دیگر
ام_آر_آی استخوان‌ها و مفاصل
ام_آر_آی سینه

ام – آر - آی مغز و نخاع

در بسیاری از موارد از ام_آر_آی مغز و نخاع استفاده می‌شود. این تصاویر غالبا برای کمک به تشخیص بیماری‌های زیر به کار برده می‌شوند:

آنوریسم عروق مغزی
اختلالات چشم و گوش داخلی
اسکلروز چندگانه (ام اس)
آسیب‌دیدگی‌های نخاعی
سکته مغزی
تومورهای مغزی
آسیب‌دیدگی‌های مغز ناشی از وارد آمدن ضربه به سر

برای انجام ام_آر_آی مغز بیمار روی تخت به حالت سوپاین خوابیده و سر بیمار داخل کویل brain قرار گرفته و لیزر دستگاه را روی گلابلا سانتر می کنیم،هم چنین برای ام_آر_آی گردن از کویل neck استفاده کرده و برای مهره های پشتی و کمری نیازی به بستن کویل روی بدن بیمار نیست و کویلهای که داخل تخت ام آر است کافی است.

ام_آر_آی قلب و عروق خونی

ام_آر_آی قلب و عروق خونی برای بررسی و ارزیابی موارد زیر به کار برده می‌شود:

اندازه و عملکرد دهلیزهای قلب
ضخامت و حرکت دیواره‌های قلب
گستردگی آسیب‌دیدگی‌های ناشی از حملات یا بیماری‌های قلبی
مشکلات ساختاری در آئورت مانند آ انسداد آئورت
التهاب یا انسداد عروق خونی

ام_آر_آی ارگان‌های داخلی دیگر

ام_آر_آی ممکن است برای بررسی تومورها یا ناهنجاری‌های دیگر در بسیاری از ارگان‌های بدن به کار برده شود. برخی از این ارگان‌ها عبارتند از:

کبد و مجرای صفراوی
کلیه‌ها
طحال
پانکراس
رحم
تخمدان‌ها
پروستات

ام_آر_آی استخوان‌ها و مفاصل

ام_آر_آی MRI همچنین برای ارزیابی قسمت‌های زیر در بدن به کار برده می‌شود:

ناهنجاری‌های مفصلی که به دلیل ضربه یا آسیب‌دیدگی‌های مکرر ایجاد شده‌اند مانند پارگی غضروف یا رباط‌ها
ناهنجاری‌های دیسکی در ستون فقرات
عفونت‌های استخوانی
تومور استخوان و بافت نرم

ام_آر_آی قفسه سینه و پستان

ام_آر_آی همچنین ممکن است همراه با ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه به خصوص در زنانی که بافت توده‌ای در سینه دارند یا در آنهایی بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند انجام شود.

انواع کویل