درباره شاهرود
شهرستان شاهرود در ۳۹۰ کیلومتری شرق تهران، نگین گردشگری شرق استان سمنان، موردتوجه مسافران نوروزی و زائران امام رضا (ع) قرارگرفته است.
شاهرود گویی خودش به‌تنهایی یک قاره کوچک است چراکه با پیمودن مسافتی کمتر از 50 کیلومتر در جهت شمال به منطقه‌ای سرسبز با پوششی جنگلی و اقیانوسی خروشان از ابر می‌رسید که جنگل ابر می‌خوانندش، جایی که دسترسی و رؤیای رسیدن بشر به ابر بدون پرواز تحقق می‌یابد و انسان پا در زمین دارد، ولی با دستانش هاله‌های ابر را شکار می‌کند و اینجا است که رؤیا و واقعیت در هم می‌آمیزد و صحنه‌هایی زیبا از خلقت را پدیدار می‌کند. شاهرود را از دیرباز با هوای خوش و درختان چنار آن می شناختند سالهاست هوای منطقه را سخاوتمندانه و بی دریغ زبانزد کرده است اما کم آبی این روزها و بیماری، روز خوشی برای این ریه های دیارمان نگذاشته است.
در جوار جنگل بی‌نظیر ابر، خداوند نعمت را بر شاهرودی‌ها تمام کرده و شاهد جنگل مخمل‌گون و چشمه‌های جوشان و درختان قطور سر به فلک کشیده در جنگل‌های کهن اولنگ و قطری نیز هستیم.
اما اگر شاهرود را فقط در 120 کیلومتر به‌سمت جنوب طی کنیم، شاهد مناظر بی‌نظیر کویری هستیم و لحظه‌ای با خود می‌اندیشید که قدم بر صحرای حجاز نهاده‌اید، درختان نخل سر برافراشته، شنزارها و رمل‌های کویری و تردد شتر در این سرزمین، این سؤال را در ذهن هر بیننده‌ای طرح می‌کند: راستی، اینجا کجا است؟
در پاسخ باید گفت اینجا شاهرود با اقلیم‌های مختلف آب و هوائی است که با طی کمترین مسافت و زمان، رؤیای سفر در کمترین زمان ممکن به چند قاره را فراهم می‌کند، شاید به این دلیل است که قاره کوچکش می‌نامند.
در فاصله 33 کیلومتری غرب شاهرود، شهر دیدنی و پلکانی مجن قرار دارد که به‌واسطه گل‌اندود کردن خانه‌هایش با خاک رس قرمزرنگ، نگینی سرخ از زندگی انسان‌هایی کم‌توقع و مهمان‌نواز در دل کویر و در دل دامنه‌های البرز شرقی را فراهم کرده است که می‌تواند موردتوجه گردشگران داخلی و خارجی که دل به زندگی بی‌آلایش و سنتی دارند و قصد بازدید و رؤیای زندگی ساده را دارند، قرار گیرد.
شهری که با یک نم باران بوی گل و گاه گلش تمام شهر را فرامی‌گیرد و روح انسان را به آسمان و تعالی روانه می‌کند، بویی که برخاسته از بارش نم‌نم باران و گل و خاک باهم عجین می‌شود، گویی در سرشت انسان‌ها است و شاید به‌یک‌نوعی فطری و سرشتی همه ما استشمام این بو را دوست داریم و با باریدن اولین قطرات باران، همیشه روح ما زنده می‌شود و سرزنده می‌شویم.
اما مردمان این دیار که باید گفت خوش به حالشان، با طبیعت زندگی می‌کنند و در فضای کوهستان البرز نفس می‌کشند و در دل کویر زندگی می‌کنند و هنوز هم خانه‌هایشان را با گل سرخ تزیین می‌کنند، گویی قدر این موهبت الهی را می‌دانند، موهبتی که شاید برای من و شمای شهرنشین، تبدیل به یک آرزو شده است، اما این آرزو در مجن شاهرود، دست‌یافتنی است و می‌توان سری به این دیار زد و ساعتی را در دل طبیعت با خاک گل و عشق و صفای اهالی مجن گذراند.
اما اگر دلتان هوس گذران یک روز آفریقایی را دارد و می‌خواهید ساعتی از روز را به رؤیای صحرای سرنگیتی تانزانیا بگذرانید، بهتر است سری به منطقه خارتوران در جنوب شرقی شاهرود بزنید، خارتوران که به آفریقای ایران شهرت دارد، بزرگ‌ترین زیست‌کره ایران و زیستگاه یوزپلنگ آسیایی و گورخر آسیایی و زاغ بور است.
بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی رنج سفر در کویر را بر خود هموار می‌کنند و تنها برای دیدن این جانوران عازم این منطقه می‌شوند، منطقه‌ای زیبا برای دیدن حیواناتی که این روزها دیدنشان بیشتر به یک رؤیا می‌ماند.
در این منطقه و اقلیم در حاشیه کویر، شاهد شن‌های روان و تپه‌های ماسه‌ای هستید و روستاهایی که در محاصره شن قرار دارند و مناظری از ابوظبی را در اذهان زنده می‌کند، اما اینجا روستای رضاآباد خاستگاه گردشگری روستایی و عشایری است، با مردمانی مهمان‌نواز و دوست‌داشتنی که می‌توان خاطره بودن و زندگی در کویر را کنارشان تجربه کرد.
اما همه اینها که گفته شد اشاره به این بود که چرا شاهرود را قاره کوچک می‌نامند و با یک سفر به این منطقه، گوئی توانسته‌اید به یک قاره سفر کنید و همزمان در فواصل کوتاه خاطرات و تجربه‌های متنوعی را با خود همراه کنید.
اگر در نوروز قصد سفر به بارگاه ملکوتی امام رئوف حضرت ثامن‌الحجج امام رضا (ع) را دارید، بهتر است در این مسیر، سری هم به شاهرود بزنید که حتماً با کوله‌باری از خاطرات خوش و ایام و لحظاتی زیبا این دیار را ترک و برای تجدید این خاطرات خوش بارها و بارها به شاهرود سفر خواهید کرد.
در سفر به شاهرود بازدید از موزه این شهر را که در ساختمان بلدیه (شهرداری) قرار دارد در برنامه‌های خود قرار دهید، این موزه دارای دو بخش مردم‌شناسی و باستان‌شناسی در دوطبقه آماده بازدید عموم است، در بخش باستان‌شناسی آثاری از تپه‌های باستانی شاهرود و استان سمنان نگهداری می‌شود و در بخش مردم‌شناسی نیز اشیائی و آثاری از پوشاک سنتی، زیورآلات، دست‌بافته‌ها، اسناد و قباله‌های قدیمی نگهداری می‌شود.
آثار کشف‌شده از محوطه باستانی پارک شامل، بقایای گورستانی متعلق به عصر آهن است و اشیای سفالی و مفرغی که قدمت آن به اوایل هزاره اول تا اواخر هزاره دوم پیش از میلاد می‌رسد که در این موزه نگهداری می‌شود.
از دیگر مکان‌های دیدنی شاهرود می‌توان به خانه یغمائی‌ها، تنها بنای بادگیردار شاهرود اشاره کرد که به‌سبک معماری یزدی ساخته‌شده است.
مسجد جامع شاهرود مربوط به دوره ایلخانیان، مسجد شیخ علی‌اکبر مربوط به دوره قاجار، مسجد آقا کوچه چناران، تکیه زنجیری از دیگر اماکن دیدنی شاهرود است.
از روستاهای دیدنی شاهرود می‌توان به روستای دولت‌آباد با یخبندان تاریخی در 12 کیلومتری شمال شاهرود، روستای قهج در 20 کیلومتری شمال‌شرقی با آرامگاه امام‌زاده ابراهیم (ع)، روستای امیریه در 10 کیلومتری مسیر شاهرود به مجن با بنای تاریخی سردر باغ شازده، روستای ابرسج با آبشار طبیعی و دیدنی اوستا و نمدمالی به‌عنوان صنایع‌دستی در دامنه کوه شاهوار اشاره کرد.
و نیز می‌توان به روستای میقان با مراتع زیبا، روستای قلعه نوخرقان با آرامگاه عارف بزرگ شیخ ابوالحسن خرقانی و روستای ابر در دامنه کوه‌های مشرف‌به جنگل ابر که ازجمله روستاهای زیبای شاهرود هستند اشاره کرد.
امام‌زاده سراوین قطری، شهر کلاته خیج با کوی زینلی‌های آن، روستای خیج «لوکیشن» طبیعی برای ساخت سریال تاریخی مختارنامه، روستای زیبای نگار من با مناظر بی‌نظیر در ارتفاعات شاهوار از دیگر جاذبه‌های دیدنی شهرستان شاهرود محسوب می‌شوند.
شهر نمونه گردشگری بسطام در شش کیلومتری شاهرود واقع است و به دلیل آب‌وهوای معتدل و همچنین جاذبه‌های متعدد تاریخی و طبیعی که به زادگاه عرفان شرق نیز معروف است، موردتوجه گردشگران به‌ویژه در ایام نوروز قرار دارد.
تپه باستانی سنگ چخماق، مسجد جامع بسطام، مسجد بایزید، برج کاشانه، آرامگاه بایزید بسطامی، منار سلجوقی، مدرسه شاهرخیه و تکیه دولت ازجمله مکان‌های دیدنی بسطام هستند.
شاهرود زیباترین شهر استان سمنان است.تمام خیابان های این شهر پر است از درختان چنار تنومند.پاییز که به این شهر سفر کنید زیرپای‌تان پر است از برگ‌های رنگی.
اگر تا‌کنون به استان سمنان سفر نکرده‌اید، حتما در فرصتی مناسب سفر به شاهرود را در دستورکار خود قرار دهید. شاهرود زیبا که خیلی از طبیعت گردان همچون محمدعلی اینانلو عاشق آن هستند. این شهر که هم کوه دارد هم کویر و هم جنگل ، تنها حدود دو ساعت با دریا و سه ساعت با مشهد فاصله دارد و در پاییز زیباتر هم می‌شود چرا که در تمام کوچه پس‌کوچه‌ها و خیابان‌های این شهر درختان چنار تنومندی وجود دارند که در خزان برگ‌های رنگی‌شان زیر پاهای‌تان می‌ریزد.
می‌توانید روی آنها راه بروید و خش خش کردن‌شان را بشنوید. برگ‌ها آنقدر زیاد هستند که حتی شهرداری شاهرود هم قادر به جمع‌آوری آنها نیست.برگ‌ها هر لحظه و هر ثانیه می‌ریزند. شهر شاهرود شهر بسیار تمیزی است که غیر از برگ درختان هیچ آشغالی را در خیابان رها نمی‌بینید. یکی از کارهای معمول محمد جیرانی، شهردار شاهرود قدم زدن در خیابان‌ها و دیدن مشکلات شهر از نزدیک است.خلاصه اینکه همه چیز نظم و انضباط دارد در این شهر. از آلودگی صوتی، آلودگی نوری و آلودگی هوا خبری نیست.
شاهرودی‌ها مردمانی بسیار مهربانند. شاید طبیعت سه‌گانه برای‌شان آمد داشته و ویژگی‌های خوب مردمان کویر، کوهستان و سرسبزی و جنگل را یکجا در خود جمع کرده‌اند. اگر متوجه شوند که در شهر غریب هستید هر کمکی از دست‌شان بربیاد برای‌تان انجام می‌دهند. حتی ممکن است شما را تا مقصدی که مدنظر دارید همراهی کنند. شهر هم کوچک است و اگر حس و حال پیاده‌روی داشته باشید بیشتر مسیرها را می‌توانید پیاده بروید. مهمترین میدان‌های شهر هم میدان امام خمینی و میدان جمهوری است که مردم شهر میدان جمهوری را به نام «فلکه» بیشتر می‌شناسند.
خانه یغمایی‌ها
خانه یغمایی‌ها در حقیقت تنها خانه شهر شاهرود است که بادگیر دارد شاید به خاطر اینکه در سال 1304 خورشیدی توسط یک معمار یزدی به نام استاد مهدی حیدریان ساخته شد.این خانه در حال حاضر محل اداره میراث فرهنگی و گردشگری شاهرود است.
موزه شاهرود
موزه شاهرود در خیابان فردوسی قرار دارد.این ساختمان پیش از این بلدیه و فرمانداری شهر بوده و هم اکنون نیز در کنار ساختمان شهرداری قرار دارد که در سال 1306 ساخته شده و پس از مرمت و بازسازی از سال 1367 به عنوان موزه شهر تغییر کاربری داده و به شماره 1888 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.این بنا دو طبقه است و مساحتی معادل 450 مترمربع دارد و از دو بخش مردم‌شناسی و باستان‌شناسی تشکیل شده است.
بازار شاهرود
معماری بازار شاهرود هم مانند بسیاری از بازارهای سنتی دیگر شهرهاست.این بازار حد فاصل میدان امام خمینی و فلکه قرار گرفته و جهت آن شرقی – غربی است. آثار معماری موجود در بازار معرف معماری دوره قاجاریه به بعد است. بازار شاهرود مهمترین مرکز تجاری شهر به شمار می‌آید و در کنار آن بناهای تاریخی دیگری چون مسجد شیخ علی اکبر ، آب انبار مدرسه قلعه ، مسجد آقا و تکیه بازار قرار گرفته است. بازار شاهرود در سال‌های اخیر تعمیر و مرمت شده و به شماره 2285 به ثبت تاریخی رسیده است.
مسجد جامع شاهرود
مسجد جامع شاهرود در مجاورت محلات قدیمی شهر مانند «قلعه ولوا» ، «بیدآباد» و «چهارسوق» شاهرود واقع شده و قدیمی‌ترین مسجد شاهرود است که قدمت آن حداقل به دوره ایلخانی می‌رسد. در سال 1242 ،اهالی شاهرود این مسجد را مرمت کرده‌اند و‌این یک قسمت به طور مخالف پوشانده شده است. سقف بنا به صورت تاق و گنبد با قوس‌های‌ایرانی و عمدتا پنج و هفت روی جرزهای چند ضلعی اجرا شده است . در تعمیرات سال 1375 خورشیدی، به هنگام مرمت یکی از گنبد‌های اصلی و استحکام بخش سه گنبد فرعی، بقایای کتیبه‌ای گچبری کشف شد که شیوه گچبری آن به آثار دوره‌ایلخانی شباهت دارد . این بنا در سال 1376به شماره 1856 به ثبت تاریخی رسیده است . هنوز هم می‌توان آثار یادگاری نویسی‌های دوره قاجاریه را روی دیوارهای این مسجد قدیمی دید.
نمی شود به شاهرود بروید و سری به جنگل ابر نزنید. جنگل ابر یکى از دست نخورده‌ترین جنگل‌هاى ایران است که در 35 کیلومترى شمال شرق سمنان، 50 کیلومتری شمال شرق شاهرود و در مسیر جاده شاهرود به آزادشهر استان گلستان و در روستای ابر قرار دارد. این جنگل با 35 هزار هکتار وسعت در ادامه جنگل‌های سرسبز شمال کشور است و از آنجا که فضای این جنگل را پوششی از ابر فرا گرفته به همین دلیل این جنگل را جنگل ابر می‌نامند.
ارتفاع زیاد جنگل از سطح دریا، پایین بودن درجه حرارت در فصل گرما و وجود چشمه‌سارهای فراوان و پوشش جنگلی متنوع از شاخصه‌های این جنگل است.
این جنگل در استان سمنان و در نزدیکى روستاى ابر واقع شده و تقریباً مرز استان سمنان و استان گلستان است. جایى که از ضخامت کوه‌هاى البرز کاسته مى‌شود و ابرهاى گرفتار در پشت این دیواره از لابه‌لاى دره‌ها به سمت جنوب سرازیر مى‌شوند؛ به همین خاطر تقریباً از بعدازظهر تا نیمه‌هاى شب با سرد شدن هوا چنان مى‌نماید که جنگل به روى ابرها سوار شده است. این اتفاق منطقه ابر را دگرگون کرده و آب و هوایى متفاوت از سراسر سمنان به آن داده است. در قسمت‌هاى جنوبى جنگل، یعنى قسمتى که به تمدن نزدیک‌تر است پوشش گیاهى تنک دیده مى‌شود. در عمق جنگلٰ تپه‌هاى پرشیبی وجود دارد که سراسر پوشیده از درختان بلند است. مشهورترین درخت منطقه اورس است. درختى با ریشه‌هاى بلند که روى زمین مى‌خزد.
چطور برویم؟
شاهرود فرودگاه دارد اما از آنجا که بلیت هواپیما این روزها خیلی گران شده بهتر است زمینی یا ریلی به این شهر سفر کنید.اگر با خودروی شخصی بروید که باید از طریق جاده سمنان و دامغان عازم این شهر شوید و بدانید که این شهر تا تهران 404 کیلومتر فاصله دارد. اگر بخواهید با اتوبوس بروید ترمینال جنوب یا آرژانتین شما را به شاهرود می‌رسانند و صبح ، ظهر و شب سرویس دارند . اگر خواستید با قطار بروید از تهران تا شاهرود یک قطار محلی وجود دارد که از تهران صبح ساعت 9 و 11 راه می‌افتد و از شاهرود ساعت 16 برمی‌گردد.
کجا بمانیم؟
هتل گرانقیمت و پنج ستاره پارمیدا یکی از بهترین هتل‌های شهر است. در شاهرود دو مهمانپذیر آزادی و نادر هم وجود دارد اما اگر می‌خواهید جایی اقامت داشته باشید که هم قیمتش مناسب باشد و خدماتش خوب بهتر است در مهمانسرای جهانگردی که دو ستاره هم هست اقامت کنید. این مهمانسرا 14 اتاق و یک سوئیت چهار نفره و در مجموع 42 تخت دارد و در دهه 50 خورشیدی ساخته شده است.
چی بخریم؟
شاهرود است و برگه‌های زردآلو و هلویش.محلی‌ها به برگه زردآلو «کِشته» می‌گویند.همچنین در این شهر سنجدهای خوب با قیمتی مناسب می‌توانید پیدا کنید.شکر پنیر و خرماهای این شهر هم خوب است.خرما از نخلستان‌های طرود از توابع شاهرود به این شهر می‌آید.